پوکی استخوان : علائم و راهکارهای درمان آن

پوکی استخوان یا استئوپروز نام دیگری برای کاهش حجم استخوانی است. این بیماری که بیماری قرن نیز نامیده می‌شود، به صورت خیلی آهسته در بدن پیشرفت کرده و از کمبود دریافت کلسیم و مواد معدنی و مواد مغذی ایجاد می‌شود. بهتر است با این بیماری آشنا شوید و نه‌تنها علت ابتلا به پوکی استخوان در جوانی را بدانید؛ بلکه با درمان قطعی پوکی استخوان آشنا شوید. پس تا پایان این مطلب از ابوفاضل شاهین شهر با ما همراه باشید.

پوکی استخوان چیست؟!

در پوکی استخوان تراکم استخوانی کاهش یافته و یا به اصطلاح استخوان‌ها از داخل پوک می‌شوند که این خود موجب شکنندگی استخوان‌ها می‌شود. پوکی استخوان می‌تواند به علل مختلفی در بدن و در سنین مختلف ایجاد شود؛ اما اگر شما هیچ علتی برای پوکی استخوان هم نداشته باشید، به مرور پس از ۴۵ سالگی استخوان‌ها شروع پوک شدن نموده و در سنین بالاتر دچار پوکی استخوان خواهید شد. با استفاده از رژیم غذایی صحیح و انجام حرکات ورزشی مناسب و سبک زندگی سالم می توان روند پوکی استخوان را کاهش داد و حتی از آن جلوگیری کرد و در صورتی که به پوکی استخوان دچار شده‌اید،‌ آن‌را درمان نمود.

بیشترین حجم بافت سلول استخوانی ما را کلسیم تشکیل داده است؛ پس برای برطرف نمودن پوکی استخوان و یا جلوگیری از آن بهترین روش استفاده از مقدار کلسیم لازم در برنامه غذایی و کمک به جذب و ذخیره آن در بدن است. همچنین حذف مواد کاهنده کلسیم در رژیم غذایی، به جلوگیری از عدم دریافت آن کمک می‌کند. برای این منظور بهتر است در رژیم غذایی خود دریافت نمک، انواع چربی‌ها و فسفرها را کاهش دهید؛ مصرف زیاد شیرینی‌ها و نوشابه‌های گازدار نیز در کاهش سطح کلسیم استخوان‌ها بسیار موثر است. مصرف دخانیات و الکل در کاهش کلسیم بدن و ایجاد پوکی استخوان اثر بسزایی دارد. البته در پاره‌ای از تحقیقات به کاهش مصرف کافئین نیز اشاره شده است اما تاثیرات آن به طور دقیق مشخص نیست.

در مقابل، با مصرف لبنیات و ورزش هوازی به طور مرتب و استفاده از چای و موادی که دارای ویتامین E و D هستند؛ می‌توان به تشکیل بافت استخوانی و جلوگیری از پوکی استخوان کمک کرد. استفاده از ریزمغذی‌ها همچون منیزیم، روی، منگنز و پتاسیم می‌توان به جذب بیشتر کلسیم کمک کرد.

پوکی استخوان در جوانی

بدن ما از قبل از تولد تا سن ۳۰ سالگی به جذب و ذخیره‌سازی کلسیم در استخوان‌ها اقدام می‌کند که این عمل خود موجب رشد استخوان‌ها و قد کشیدن ما می‌شود. چنانچه در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان از مقدار لازم کلسیم و مواد مغذی و ویتامین‌ها استفاده نشود؛ عمل ذخیره‌سازی کلسیم در بدن مختل شده و استخوان‌ها به صورت خیلی کم تراکم تشکیل می‌شود.

باید در نظر داشت مصرف پاره‌ا‌ی از داروها مثل کورتون‌ها می‌تواند در حذف کلسیم از استخوان‌ها موثر باشد. با توجه به اینکه نوجوانی و جوانی سن تحرک و ورزش و فعالیت است؛ چنانچه در این سنین شما دچار عدم فعالیت کافی و ورزش روزانه باشید، دچار پوکی استخوان در جوانی خواهید شد. مصرف دخانیات و الکل و نوشابه‌های گازدار و انواع فست فودها که دارای مواد نگهدارنده و طعم دهنده‌های شیمیایی هستند نیز در  حذف کلسیم موثر است. استفاده از رژیم غذایی سرشار از لبنیات و پروتئین‌های سالم و کم‌چرب و همچنین ورزش کافی می‌تواند در تشکیل بافت استخوانی محکم به شما کمک کند.

در سنین جوانی، گاهی اوقات برای داشتن تناسب اندام اقدام به گرفتن رژیم های سخت می‌کنیم که سبب حذف پاره‌ای مواد لازم بدن می‌شود که این خود موجب بروز پوکی استخوان در جوانی می‌گردد. البته در پاره‌ای از موارد نادر نیز پوکی استخوان در جوانی به علت بیماری‌های ژنتیکی و سابقه فامیلی است. اگر شما دچار سابقه خانوادگی این نوع عارضه هستید؛ یعنی سابقه آن را در افراد نزدیک به خود مثل خواهرها، برادرها، عمه، دایی، عمو، پدربزرگ، مادربزرگ، پدر ویا مادر هستید، می‌توانید با استفاده از رژیم مناسب دریافت کلسیم خود را افزایش داده و از پوکی استخوان جلوگیری نمایید. گاهی اوقات شما به علت برخی از بیماری‌ها ممکن است در مدت طولانی به داروهایی احتیاج داشته باشید که این داروها در پوکی استخوان و کم کردن حجم استخوانی موثر باشد؛ بنابراین لازم است با مشاوره با پزشک خود در رفع این مسئله و جبران کلسیم از دست داده، تلاش نمایید.

عوارض پوکی استخوان و علائم پوکی استخوان

پوکی استخوان که به آن بیماری خاموش نیز گفته می‌شود، در ظاهر دارای علائم خاصی نیست؛ فقط هنگامی مشخص می‌گردد که شما دچار شکستگی در استخوان‌ها شوید. چنانچه دچار بیماری‌هایی مثل کم‌کاری تیروئید و یا انواع آرتریت روماتوئیدها و یا بیماری‌هایی هستید که نیاز به مصرف کورتون دارد؛ بهتر است در مورد پوکی استخوان نیز با دکتر خود مشورت کرده و با سنجش تراکم استخوان در صورت دچار شدن به علائم پوکی استخوان برای معالجه آن اقدام نمایید.

با بالا رفتن سن و کم شدن تحرک و اختلال در گوارش، جذب کلسیم کم شده و روند پوکی استخوان شروع می‌شود. این روند در خانم‌ها که پس از سن یائسگی دچار کمبود هورمون استروژن می‌شوند، شدیدتر است. عوارض پوکی استخوان معمولاً با شکستگی استخوان‌های لگن، ران و مهره‌ها مشخص می‌شود. در این مواقع گاهی اوقات برای ایجاد این شکستگی‌ها احتیاج به هیچ حادثه خاصی نیست، گاهی اوقات با بلند کردن یک جسم سنگین و یا حتی یک حرکت سریع ممکن است مهره‌های شما صدمه ببیند و معمولا این نوع شکستگی‌ها ممکن است دچار عوارض طولانی‌مدت و حتی نقص عضو و گاهی اوقات موجب مرگ شود. از آنجا که رابطه کمبود کلسیم در بعضی از بیماری‌ها مثل افسردگی مشخص است، می‌توان گفت پوکی استخوان می‌تواند موجب بروز برخی بیماری‌ها ویا بلعکس هم بشود.

علت پوکی استخوان

عوامل ایجاد پوکی استخوان که در افزایش ریسک ابتلا به آن موثر هستند، به چند دسته تقسیم می‌شود:

• عوامل محیطی همچون ورزش و نداشتن تحرک کافی، کمبود دریافت مواد معدنی و کلسیم لازم، استعمال دخانیات و الکل، داشتن بعضی بیماری‌ها مثل پرکاری تیرویید، کم کاری غدد جنسی، آرتریت روماتویید، دیابت، بیماری کوشینگ و ...، مصرف بعضی داروها مثل کورتون، لووتیروکسین، فورزماید، هپارین، فنیتویین و...
• عوامل ژنتیکی که شامل سابقه بیماری پوکی استخوان در خانواده است.

درمان قطعی پوکی استخوان

پس از تشخیص درمان پوکی استخوان پوکی استخوان توسط پزشک و تعیین درصد آن باید با استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک و تغییر روش زندگی و تغذیه به درمان قطعی پوکی استخوان اقدام نمود. باید توجه داشت برای برطرف کردن پوکی استخوان  برای یک دوره طولانی‌مدت ممکن است احتیاج به مراقبت داشته باشید؛ اما نتیجه ۱۰۰ درصد می‌تواند باشد.

همانطور که همیشه یاداوری شده، پیشگیری بهتر از معالجه است؛ پس از هم اکنون در تغییر روش زندگی و تغذیه خود توجه نموده و با استفاده از لبنیات کافی، سبزیجات و میوه‌های تازه، پروتئین کافی شامل انواع گوشت‌های قرم ، مرغ، ماهی، تخم مرغ و پرهیز از مصرف شکر، نمک، نوشابه‌های گازدار و الکل و چربی اضافه، کنترل وزن، ورزش و تحرک کافی در زیر نور خورشید؛ برای پیشگیری از پوکی استخوان و ایجاد استحکام و تراکم بیشتر استخوانی خود تلاش کنید.

برای کاهش وزن و پیشگیری از پوکی استخوان، از رژیم‌های غیر اصولی پبروی نکنید. چنانچه به دنبال رژیم لاغری اصولی و اختصاصی می‌گردید همین حالا بر روی #ابوفاضل شاهین شهر کلیک نمایید.