بیماری پوستی صدف یا بیماری پوستی پسوریازیس چیست؟!

بیماری صدف (پسوریازیس) یک بیماری شایع است که باعث التهاب پوست می‌شود. این بیماری یکی از بیماری‌های شایع پوستی جهان به‌حساب می‌آید؛ طوری که در بعضی مناطق تا حدود پنج درصد از افراد به آن مبتلا هستند. بیماری پوستی پسوریازیس معمولاً باعث ایجاد لکه‌ها (پلاک‌های) قرمز روی پوست شده و پوست را پوسته‌پوسته و فلسی شکل می‌کند. زمانی که فرد به بیماری صدف مبتلا شد ممکن است علائم آن به‌تناوب ایجادشده و از بین بروند و در هرلحظه‌ای ممکن است بیماری عود کند. فواصل زمانی بین عودهای بیماری متفاوت است. ممکن است در برهه‌ایی از زمان این بیماری کلاً خاموش باشد...

این بیماری یک بیماری ژنتیکی بوده و به‌هیچ‌عنوان مسری و واگیردار نیست. دلیل اصلی بیماری پسوریازیس به وراثت بازمی‌گردد. برخی از عوامل مانند عفونت، تحریکات موضعی، داروهای خاص، آسیب پوست، آب‌وهوا، سیگار، الکل و استرس می‌تواند این بیماری را نمایان کند. هدف اصلی درمان این است که سرعت رشد سلول‌های پوست را کاهش دهد.

بیماری صدف چیست؟

بیماری پسوریازیس یا صدف یک بیماری مزمن خود ایمنی است که باعث رشد تولید سلول‌های پوستی شده و این تجمع سلولی باعث پوسته‌پوسته شدن سطح پوست می‌شود. تورم و قرمزی اطراف محل پوسته‌پوسته‌شده تقریباً اتفاقی معمول است. پوسته‌های ناشی از ابتلا به بیماری پسوریازیس سفید مایل به نقره‌ای بوده و به شکل لکه‌های ضخیم و قرمز روی پوست دیده می‌شوند. معمولاً سلول‌های پوستی در عمق پوست تولیدشده و به‌مرورزمان به سطح پوست می‌آیند و درنهایت می‌ریزند. چرخه عمر سلول‌های پوستی تقریباً یک ماه است.

در افراد مبتلابه بیماری پوستی صدف (پسوریازیس) این فرایند تولید ممکن است به چند روز کاهش یابد و به همین دلیل سلول‌های پوستی زمانی برای ریخته شدن از سطح پوست ندارند. این اضافه‌تولید سریع باعث تجمع سلول‌های پوست می‌شود. مفاصلی مانند آرنج‌ها و زانوها معمولاً بیشتر پوسته‌پوسته می‌شوند. باید گفت که این علائم در هر قسمت از بدن مانند دست‌ها، پاها، گردن، پوست سروصورت ممکن است دیده شوند. بیماری صدف مسری نبوده و از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی‌شود، اما ممکن است در چند نفر از اعضای یک خانواده اتفاق بیافتد.

بیماری صدف معمولاً در سال‌های آغازین بزرگ‌سالی و یا بعدازآن رخ می‌دهد این بیماری پوستی در بین زنان و مردان به‌طور مساوی مشاهده می‌شود، هرچند در کودکان، در دختران بیشتر از پسران دیده می‌شود و در بسیاری از افراد، اختلال پوستی فقط به چند ناحیه از پوست محدود می‌شود. در موارد حادتر، این بیماری پوستی می‌تواند بخش وسیع‌تری از پوست بدن را تحت تأثیر قرار دهد. بیماری پسوریازیس اغلب اوقات خفیف است به‌طوری‌که بیمار به‌سختی متوجه ابتلا خود به بیماری می‌شود، اما گاهی این بیماری می‌تواند چنان شدید باشد که بیمار باید برای درمان در بیمارستان بستری شود. این بیماری که از دسته امراض خود ایمنی به‌حساب می‌آید، با ضایعات پوسته ریزی دهنده و خارش‌دار صدفی‌رنگ روی پوست بدن، کف سر و ناخن‌ها همراه است و درمان قطعی ندارد، اما با دوری از عوامل تشدیدکننده و دارو‌های به‌خصوص می‌توان آن را تحت کنترل درآورد.

علت بیماری پوستی پسوریازیس

علت پسوریازیس به‌طور کامل مشخص نشده است؛ اما به نظر می‌رسد که با سیستم ایمنی بدن، سلول‌های T و دیگر گلبول‌های سفید خون به نام نوتروفیل‌ها در ارتباط است. سلول‌های T به‌طورمعمول از بدن در برابر عوامل خارجی مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها دفاع می‌کنند؛ اما گاهی همین سلول‌های T به‌اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند و آن‌ها را آلوده می‌کنند.

سلول‌های بیش‌ازحد فعال T، باعث افزایش تولید سلول‌های پوست، سلول‌های T بیشتر و سایر سلول‌های سفید خون، به‌خصوص نوتروفیل‌ها می‌شوند. این عوامل باعث قرمزی پوست و ضایعات پوستی می‌شوند. رگ‌های خونی موجود در مناطق آسیب‌دیده پسوریازیس باعث ایجاد قرمزی در این ضایعات پوستی می‌شوند. این فرآیند تبدیل به یک چرخه مداوم می‌شود که در آن سلول‌های پوستی جدید به‌سرعت در حال حرکت به سمت لایه خارجی پوست هستند. این اتفاق ممکن است طی روزها یا هفته‌ها به طول انجامد.

باید یادآور شد که هرکسی می‌تواند در معرض ابتلا به پسوریازیس باشد، اما برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهند. ازجمله:

• سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر است. داشتن یک والد پسوریازیس خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد و داشتن دو والد پسوریازیس خطر بیشتری را به همراه دارد.
• عفونت‌های ویروسی و باکتریایی: افراد مبتلابه HIV بیشتر احتمال دارد که پسوریازیس را توسعه دهند تا افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند. کودکان و نوجوانان با عفونت‌های تکراری، به‌ویژه گلودرد، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند.
• استرس: ازآنجاکه تنش می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد، سطوح استرس بالا ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهد.
• چاقی: وزن بیش‌ازحد خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد.
• سیگار کشیدن: استفاده از دخانیات نه‌تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند شدت بیماری را هم افزایش دهد. سیگار کشیدن نیز ممکن است در ابتدای توسعه بیماری نقش داشته باشد.

انواع و علائم بیماری صدف

پنج نوع بیماری پسوریازیس وجود دارد که هرکدام غلائم خاص خود را دارند. شایع‌ترین علائم آن‌ها عبارت‌اند از:

• پسوریازیس پلاکی: این شایع‌ترین نوع بیماری پسوریازیس است و حدود 80 درصد افراد مبتلابه بیماری صدف از پسوریازیس پلاکی رنج می‌برند. این نوع از پسوریازیس باعث قرمز شدن و ایجاد لکه‌های ملتهب روی پوست می‌شوند. این لکه‌ها غالباً با پوسته‌ها یا پلاک‌های سفید مایل به نقره‌ای مشخص می‌شوند. این پلاک‌ها معمولاً در آرنج‌ها، زانوها و پوست سر دیده می‌شوند.
• پسوریازیس خال‌دار: پسوریازیس خال‌دار در کودکی شایع است. این نوع از پسوریازیس باعث ایجاد لکه‌های صورتی کوچک روی پوست می‌شود. این نوع از پسوریازیس بیشتر در میان تنه، بازوها و پاها دیده می‌شوند. این لکه‌ها به‌ندرت مانند پسوریازیس پلاکی، ضخیم یا برجسته هستند.
• پسوریازیس پوسچولار: پسوریازیس پوسچولار در بزرگ‌سالی شایع‌تر است. این نوع پسوریازیس باعث ایجاد تاول‌های سفید و پر از چرکی شده و مناطق زیادی از پوست را ملتهب و قرمز می‌کند. پسوریازیس پوسچولار معمولاً در نواحی کوچک‌تر بدن مانند دست‌ها یا پاها دیده می‌شود که ممکن است گسترش یابد.
• پسوریازیس معکوس: پسوریازیس معکوس باعث قرمز شدن، درخشان شدن و ملتهب شدن پوست می‌شود. لکه‌های ناشی از ابتلا به پسوریازیس معکوس در زیر بغل یا سینه یا در ناحیه کشاله ران و چین‌وچروک‌های اطراف ناحیه تناسلی دیده می‌شوند.
• پسوریازیس اریترودرمیک: این نوع پسوریازیس که به‌ندرت اتفاق می‌افتد غالباً قسمت‌های وسیعی از بدن را به‌یک‌باره درگیر می‌کند. پوست تقریباً به شکل آفتاب‌سوختگی دیده می‌شود. سطح زیادی از پوست، پوسته‌پوسته یا ورقه‌ای می‌شود. افراد مبتلابه این نوع پسوریازیس معمولاً تب کرده و بسیار بیمار و مریض می‌شوند.

غذا‌هایی ک در هنگام داشتن الرژی صدف باید از آن‌ها پرهیز کنید

غذا‌های ک از آن‌ها باید پرهیز کنید غذا‌های دریایی هستند و چند نمونه از این غذا‌ها عبارت‌اند از:

• میگو
• خرچنگ
• صدف
• ماهی مرکب
• کاسه ماهی
• اختاپوس
• حلزون ها
• گوش ماهی

درمان بیماری پسوریازیس

روش‌های درمانی بسیاری برای بیماری صدف وجود دارد. برخی از روش‌های درمانی سرعت تولید سلول‌های جدید پوستی را کاهش می‌دهند درحالی‌که روش‌های درمانی دیگر خارش و خشکی پوست را از بین می‌برند. روش‌های درمانی رایج عبارت‌اند از:

• تدابیر تغذیه‌ای:  اولین قدم در درمان این بیماری، اصلاح رژیم غذایی است. تغییر سبک زندگی به شیوه زندگی شهری و زندگی ماشینی و شرایط و مشغله‌های مربوط به آن، باعث شده که آداب صحیح تغذیه به‌تدریج از یاد برود و عادات نادرست غذایی جایگزین آن شود. به همین دلیل شیوع بیماری‌های صعب‌العلاج ازجمله پسوریازیس، رو به افزایش است. ازاین‌رو اصلاح رژیم غذایی و پرهیز از مواد غذایی حاوی ترکیبات سمی و خطرناک در کمک به بهبود بیماری نقش به سزایی دارند. در تدابیر تغذیه‌ای باید موارد زیر را رعایت کرد:

الف- رعایت آداب تغذیه صحیح

ب- پرهیزها : بیمار دچار پسوریازیس باید از مصرف مواد غذایی زیر پرهیز کند:

عدس ، بادنجان، گوشت گاو و گوساله ، گوشت ماهی ، گوشت بز، گوشت شتر، مرغ‌های ماشینی و پرورشی ، غذاهای آماده و مواد غذایی کارخانه‌ای، قهوه، نسکافه، کاکائو، انواع آب‌میوه‌های صنعتی و نوشابه‌های گازدار. یخ، تنقلات مصنوعی (انواع چیپس، پفک، کیک و کلوچه، شکلات و آب‌نبات‌های مصنوعی و ...)، انواع تخمه و آجیل‌های بوداده، غذاهای چرب و سرخ‌کردنی‌ها، روغن‌های نباتی جامد و مایع صنعتی، شیرینی‌های کارخانه‌ای و شیرینی‌های قنّادی.

• درمان پزشکی

مصرف کرم‌های رتینوئید، کرم‌های استروئید، مرطوب‌کننده ها (برای از بین بردن خشکی پوست)

 قطران زغال‌سنگ Coal tar – یک روش درمانی رایج برای درمان بیماری صدف در پوست سر. در موارد حاد ممکن است این روش هم‌زمان با نوردرمانی انجام شود. قطران زغال‌سنگ به‌صورت محلول‌های حمام، شامپوها و لوسیون ها تولید می‌شوند.

کرم ویتامین D (شکل خاصی از ویتامین D) که توسط پزشک تجویز می‌شود. ویتامین D موجود در غذاها و قرص‌های ویتامین D تأثیری بر بیماری صدف ندارند.

 نوردرمانی. نور ماوراءبنفش که تحت نظر مراقبت پزشک مورداستفاده قرار می‌گیرد به کاهش سرعت تولید سلول‌های جدید پوستی کمک می‌کند. PUVA یک روش درمانی ترکیبی است که در آن از یک داروی خاص همراه با یک‌شکل خاص از نور ماوراءبنفش استفاده می‌شود.

  در کلیه امراض و بیماری‌ها رعایت اصول تغذیه‌ای حرف اول را در پیشگیری و درمان می‌زند. در درمان بیماری پوستی صدف هم رعایت این نکات و پرهیز از مصرف برخی از مواد غذایی نقش و تأثیر به سزایی دارد. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم رژیم‌های غذایی بهاره ابوفاضل شاهین شهر را در سایت #رژیم آنلاین من، رژیم مخصوص خود را دریافت کنید