انواع الکترولیت بدن چیست و اختلال الکترولیتی به چه معناست؟!

شاید نام الکترولیت‌های بدن را شنیده باشید؛ اما بسیاری از ما با نقش الکترولیت ها در بدن آشنا نیستیم و نمی‌دانیم که الکترولیت بدن چیست. در حقیقت الکترولیت‌ها را به‌عنوان عاملی در خون و مایعات بدن تعریف می‌کنیم که برای عملکرد صحیح سلول‌های بدن اهمیت دارند. در ادامه در ارتباط با انواع الکترولیت بدن و همچنین علائم کمبود الکترولیت ها در بدن صحبت می‌کنیم؛ پس تا پایان این مطلب از ابوفاضل شاهین شهر با ما همراه باشید.

الکترولیت بدن چیست ؟

الکترولیت‌ها عناصر و ترکیباتی هستند که به‌صورت طبیعی در بدن حضور دارند و نقش الکترولیت ها در بدن این است که عملکردهای مهم فیزیولوژیک بدن را کنترل می‌کنند. مثال‌هایی از الکترولیت‌ها شامل موارد زیر است:

• کلسیم (Calcium)
• کلرید (Chloride)
• منیزیوم (Magnesium)
• فسفات (Phosphate)
• پتاسیم (Potassium)
• سدیم (Sodium)

این ترکیبات در خون شما، مایعات بدن و ادرار وجود دارند؛ همچنین آن‌ها توسط غذا و نوشیدنی‌ها به بدن شما وارد می‌شوند. اختلال الکترولیت یا عدم تعادل الکترولیت زمان ایجاد می‌شود که سطح الکترولیت‌ها در بدن شما بسیار بالا برود یا بسیار کم شود. لازم است الکترولیت‌ها در یک سطح تعادل قرار داشته باشند تا بدن شما به خوبی عملکرد داشته باشد، در غیر اینصورت سیستم‌های حیاتی بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرند. عدم تعادل الکترولیت شدید می‌تواند سبب مشکلات جدی همچون کما، تشنج و ایست قلبی شود.

علائم اختلالات الکترونیکی در بدن انسان

شکل خفیف اختلالات الکترونیکی ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد. اختلال‌ها می‌توانند تا زمانی که توسط یک آزمایش روتین خون به آن پی برده شود، نامشخص باقی بمانند. علائم کمبود الکترولیت‌ها در بدن یا زیاد بودن آن‌ها، با شدت گرفتن یک بیماری خود را بروز می‌دهند. تمام انواع عدم تعادل الکترولیت در بدن نشانه‌های یکسانی ندارند؛ اما بسیاری از این نشانه‌ها مشترک است. علائم رایج اختلال الکترولیتی شامل موارد زیر است:

• ضربان قلب نامنظم
• ضربان قلب بالا
• خستگی
• بی‌حالی
• تشنج
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال یا یبوست
• درد شکمی
• درد عضلانی
• ضعف عضله
• زودرنجی
• گیجی
• سردرد
• بی‌حسی و سوزش

چنانچه یکی از علائم گفته شده را دارید، به‌سرعت با پزشک خود تماس بگیرید و به اختلال الکترولیتی شک کنید. تغییر غلظت الکترولیت‌ها در بدن می‌تواند در صورت عدم درمان، مرگبار باشد.

دلیل ایجاد اختلال الکترولیتی

کمبود الکترولیت بدن در اغلب مواقع به دلیل از دست دادن مایعات بدن توسط استفراغ، اسهال یا عرق کردن ایجاد می‌شود. همچنین اختلال الکترولیتی ممکن است به دلیل از دست دادن مایعات به دلیل سوختگی ایجاد شود. همچنین برخی از داروهای خاص نیز ممکن است سبب ایجاد علائم کمبود الکترولیت ها در بدن شود. در برخی موارد بیماری‌های زمینه‌ای همچون بیماری حاد یا مزمن کلیه نیز در این موضوع نقش دارند. علت اصلی بسته به نوع اختلال الکترولیتی می‌تواند متفاوت باشد.

انواع اختلال در الکترولیت‌ها

افزایش سطوح الکترولیت را با پیشوند هیپر، و کاهش سطوح الکترونیک را با هیپو نشان می‌دهند که شامل موارد زیر است:

• کلسیم: هیپرکلسمی و هیپوکلسمی
• کلرید هیپرکلرمی و هیپوکلرمی
• منیزیم هیپرمنیزمی و هیپومنیزمی
• فسفات هیپرفسفاتمی و هیپوفسفاتمی
• پتاسیم هیپرکالمی و هیپوکالمی
• سدیم هیپرناترمی و هیپوناترمی

تامین الکترولیت بدن

درمان و تامین الکترولیت بدن به نوع اختلال الکترولیتی و علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. به‌صورت کلی برای اصلاح کمبود الکترولیت بدن از درمان‌های خاص استفاده می‌کنند که شامل موارد زیر است:

مایعات درون رگی (IV)

مایعات درون رگی معمولاً سدیم کلراید هستند که به دوباره هیدراته کردن بدن کمک می‌کنند. این درمان اغلب برای مواردی که بر اثر اسهال یا استفراغ دهیدراته شده‌اند، کمک می‌نماید. مکمل‌های الکترولیتی به مایعات درون رگی یا IV اضافه می‌شوند تا کمبود الکترولیت بدن جبران شود.

داروهای درون رگی خاص

در صورت بروز علائم کمبود الکترولیت ها در بدن، داروهای درون رگی برای بازیابی تعادل الکترولیتی بدن شما به سرعت کمک می‌کنند؛ همچنین از شما در برابر تاثیرات منفی که ممکن است هنگام درمان با متدهای دیگر به آن دچار شوید، حفاظت می‌نماید. دارویی که دریافت می‌کنید بستگی به نوع اختلال الکترولیتی شما دارد. برای تامین الکترولیت بدن از داروهایی همچون کلسیم گلوکونات، منیزیم کلراید و پتاسیم کلراید استفاده می‌کنند.

داروها و مکمل‌های خوراکی

داروها و مکمل‌های خوراکی اغلب برای اصلاح اختلالات مواد معدنی در بدن شما استفاده می‌شوند و چنانچه بیماری کلیوی در شما تشخیص داده شود، این درمان برای تامین الکترولیت بدن شایع‌تر است که بسته به اختلال الکترولیتی شما، ممکن است برای کاهش علائم کمبود الکترولیت‌ ها در بدن شما موارد زیر تجویز شود:

• کلسیم (گلوکونات، کربنات، سیترات یا لاکتات)
• منیزیم اکساید
• پتاسیم کلراید
• متصل شونده‌ها به فسفات

این مکمل‌ها برای جایگزینی مربوط به کمبود الکترولیت بدن برای کوتاه‌مدت و بلندمدت کمک کننده هستند و بستگی به علت زمینه‌ای آن دارد. هنگامی‌که تغییر غلظت یا عدم تعادل الکترولیت بدن شما اصلاح شود، دکتر دلیل زمینه‌ای را درمان می‌کند. با وجود آن‌که می‌توان بدون نسخه برای خرید الکترولیت خوراکی اقدام کرد؛ اما اغلب افرادی که به اختلالات مزمن الکترولیتی دچار هستند، برای خرید الکترولیت خوراکی نسخه پزشک دریافت می‌کنند.

همودیالیز

همودیالیز، دیالیزی است که از یک دستگاه برای حذف مواد دفعی از خون شما استفاده می‌کند. همودیالیز هنگامی که اختلال الکترولیتی ناشی از آسیب ناگهانی کلیه ایجاد می‌شود و درمان‌های دیگر پاسخگو نیستند، می‌تواند استفاده شود و چنانچه مشکل عدم تعادل الکترولیت در بدن شما مرگبار باشد، پزشک از درمان همودیالیزی استفاده می‌کند.

ریسک فاکتورهای اختلال الکترولیتی

هر فردی ممکن تست به عدم تعادل الکترولیت دچار شود؛ اما برخی افراد به دلیل سابقه پزشکی خود ریسک بالاتری دارند. شرایطی که شما را در ریسک بالاتری برای کمبود الکترولیت بدن قرار می‌دهد، شامل موارد زیر است:

• بیماری مصرف الکل
• سیروز کبدی
• نارسایی احتقانی قلب
• بیماری کلیوی
• اختلالات غذایی همچون آنورکسی و بولیمیا
• تروما همچون سوختگی شدید یا شکستگی استخوان
• بیماری‌های تیروئیدی
• بیماری‌های غدد کلیوی

همانطور که گفته شد چنانچه بیماری زمینه‌ای نداشته باشیم، بخش اصلی از کمبود الکترولیت بدن، توسط غذا و مواد خوراکی از بین می‌رود. بنابراین رژیم غذایی و همچنین میزان هیدراته نگه داشتن بدن در طول روز اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا الکترولیت سدیم، پتاسیم و سایر الکترولیت‌ها می‌توانند از طریق تعریق از بدن خارج شوند و تعادل الکترولیتی به هم بخورد‌. این مسئله هنگام ورزش و یا دهیدراته شدن بدن نیز به وجود می‌آید. به همین دلیل افرادی که تحت رژیم لاغری قرار دارند، باید نسبت به رژیم غذایی خود توجه بسیار زیادی داشته باشند و از یک رژیم لاغری اصولی استفاده کنند. رژیم‌های بهاره ابوفاضل شاهین شهر رژیم‌های اصولی و پرطرفداری هستند که نه‌تنها به شما کمک می‌کنند وزن خود را کاهش دهید و به تناسب اندام برسید، بلکه در طی روز نیاز شما به انواع الکترولیت‌ها و مواد مغذی را به کمک غذا برطرف می‌کنند و اجازه نمی‌دهند سلامت شما به خطر بیفتد. با رژیم‌های بهاره ابوفاضل شاهین شهر می‌توانید تناسب اندام و سلامتی را در کنار یکدیگر داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این رژیم‌ها بر روی #رژیم لاغری آنلاین کلیک کنید.

مترجم: ریحانه ساده طهرانی | ترجمه از #www.healthline.com